Ý nghĩa của 'market power' trong kinh tế học là gì? Ví dụ?

🎯 market power
👉 the ability of a single economic actor (or small group of actors) to have a substantial influence on market prices

Trong kinh tế học, “market power” (sức mạnh thị trường) là khả năng một cá nhân hoặc một tập đoàn công ty có thể thay đổi giá cả hoặc sản phẩm của họ mà không cần tuân theo các điều kiện của thị trường cạnh tranh hoàn hảo. Trong tình huống này, doanh nghiệp có khả năng chi phối thị trường một cách độc đáo và thường có sức ảnh hưởng lớn đến giá cả và lựa chọn của người tiêu dùng.

Ví dụ về market power bao gồm:

Monopoly (Độc quyền): Khi một công ty hoặc tổ chức duy nhất kiểm soát toàn bộ thị trường một loại sản phẩm hoặc dịch vụ, họ có market power cao. Ví dụ, trước khi bị chia tách thành nhiều công ty con, công ty Standard Oil của John D. Rockefeller đã thống trị ngành công nghiệp dầu mỏ ở Hoa Kỳ.
Oligopoly (Thập đại quyền): Trong một tình huống oligopoly, chỉ có một số ít các công ty lớn chi phối thị trường. Ví dụ điển hình là ngành công nghiệp ô tô, trong đó một số công ty lớn như Ford, General Motors và Toyota có khả năng ảnh hưởng đến giá cả và công nghệ sản phẩm.
Monopsony (Độc quyền mua hàng): Khi chỉ có một người mua duy nhất hoặc một số ít người mua lớn trong thị trường, họ có thể ảnh hưởng đến giá cả của hàng hóa hoặc dịch vụ mà họ mua. Ví dụ, trong ngành công nghiệp nông nghiệp, một số lớn các siêu thị có thể thương lượng giá với nông dân và nhà cung cấp sản phẩm nông nghiệp.
Natural Monopoly (Độc quyền tự nhiên): Trong một số trường hợp, do tính chất đặc biệt của ngành công nghiệp, chỉ có một công ty duy nhất có thể hiệu quả cung cấp dịch vụ. Ví dụ, trong lĩnh vực cấp nước và điện, có thể chỉ có một công ty duy nhất có khả năng cung cấp dịch vụ này với giá hợp lý.

Sức mạnh thị trường có thể dẫn đến các vấn đề như giá cả cao, sự thiếu lựa chọn cho người tiêu dùng và hạn chế đối thủ cạnh tranh. Do đó, nó là một vấn đề quan trọng trong nghiên cứu và quản lý kinh tế học để đảm bảo sự cạnh tranh lành mạnh và lợi ích của người tiêu dùng.

Dưới đây là thêm một số ví dụ về market power:

Microsoft (Thập đại quyền): Trong thập kỷ 1990, Microsoft thống trị thị trường hệ điều hành máy tính cá nhân với Windows. Họ sử dụng market power để áp đặt các điều kiện và giá cả cho các nhà sản xuất phần mềm và người dùng cuối. Điều này đã dẫn đến cuộc tranh cãi về việc sử dụng sức mạnh thị trường và cuối cùng là một số vụ kiện pháp lý chống độc quyền.
De Beers (Độc quyền): Công ty De Beers đã lâu nay kiểm soát hầu hết thị trường kim cương toàn cầu. Họ sử dụng sức mạnh thị trường để kiểm soát cung cấp kim cương và duy trì giá cả cao. Mặc dù thị trường này đã trở nên cạnh tranh hơn trong những năm gần đây, De Beers vẫn giữ được một phần sức mạnh thị trường đáng kể.
Pharmaceutical Patents (Bằng sáng chế trong ngành dược phẩm): Các công ty dược phẩm thường sử dụng bằng sáng chế để bảo vệ sản phẩm của họ khỏi sự cạnh tranh trong một khoảng thời gian dài, cho phép họ đặt giá cả cao và kiểm soát thị trường. Khi bằng sáng chế hết hạn, thường có sự xuất hiện của các phiên bản thuốc tương tự với giá cả thấp hơn, tạo ra sự cạnh tranh và lựa chọn cho người tiêu dùng.

Những ví dụ này là minh chứng cho việc sức mạnh thị trường có thể ảnh hưởng đến giá cả, lựa chọn và sự cạnh tranh trong các ngành công nghiệp khác nhau, và tạo ra các vấn đề quan trọng trong lĩnh vực kinh tế học và chính trị.

Dưới đây là thêm một số ví dụ khác về market power:

Google (Thập đại quyền): Google là một trong những công ty hàng đầu trong ngành công nghiệp tìm kiếm trực tuyến. Với thị phần lớn, Google có khả năng kiểm soát quảng cáo trực tuyến và thu thập dữ liệu về người dùng. Họ sử dụng market power để đặt giá cho quảng cáo và kiểm soát lưu lượng truy cập trang web, tạo ra lợi nhuận lớn.
Pharmaceutical Pricing (Giá cả trong ngành dược phẩm): Trong ngành công nghiệp dược phẩm, một số công ty sở hữu các loại thuốc quan trọng và có thể kiểm soát giá cả một cách độc đáo. Các công ty này có thể tăng giá đột ngột cho các loại thuốc cần thiết, gây ra sự lo ngại về khả năng tiếp cận cho các bệnh nhân.
Facebook (Thập đại quyền): Facebook, cùng với các sản phẩm thuộc sở hữu của họ như Instagram và WhatsApp, kiểm soát một phần lớn thị trường mạng xã hội trực tuyến. Họ có khả năng sử dụng sức mạnh thị trường để thu thập dữ liệu cá nhân và đặt giá cho quảng cáo trực tuyến, tạo ra thu nhập đáng kể từ việc tiếp cận người dùng.
Cable Television Providers (Nhà cung cấp truyền hình cáp): Trong nhiều thị trường, có một số ít nhà cung cấp truyền hình cáp duy nhất hoặc một số ít lựa chọn. Điều này cho phép họ đặt giá cao cho dịch vụ và gói kênh, không để người tiêu dùng có nhiều sự lựa chọn.

Những ví dụ này cho thấy sức mạnh thị trường có thể tồn tại trong nhiều ngành công nghiệp khác nhau và ảnh hưởng đến người tiêu dùng, giá cả, và cạnh tranh. Điều này thường đặt ra câu hỏi về sự cần thiết của quản lý và quy định để bảo vệ lợi ích của người tiêu dùng và đảm bảo cạnh tranh lành mạnh trong nền kinh tế.